“... ที่พระราชครูทั้ง 2 จะต้องตั้งขึ้นใหม่ เพื่อว่าจะทรงปรึกษากับพระราชวงศานุวงศ์องค์หนึ่ง สององค์ และท่านเสนาบดีสามคน สี่คน เลือกสรรตั้งข้าราชการผู้ใดผู้หนึ่งเป็นก็จะได้ และทรงพระราชดำริเห็นว่า ที่พระมหาราชครูปุโรหิตาจารย์ พระมหาราช ครูมหธร พระครูพิเชต พระครูพิราม 4 ตำแหน่งนี้ เป็นผู้พิพากษาตัดสินผิดแลชอบ สุขทุกข์ความของท่านทั้งหลายทั่วกัน ต่อออกไปจนราษฎรซึ่งเป็นบ่าวไพร่ในสังกัด แล้วได้ทรงทราบว่าในประเทศอื่น ๆ เมื่อผู้ครองแผ่นดินจะตั้งผู้สำหรับตัดสินความ ก็ย่อมให้คนทั้งปวงเลือกแล้วจดหมายชื่อเข้ามาส่งต่อเจ้าพนักงาน เจ้าพนักงานสอบดู ถ้ามีชอบใจท่านผู้ใดมาก ก็ให้ผู้นั้นเป็นผู้ตัดสินคดีของราษฎร ครั้งนี้จะทรงทำนุบำรุงบ้านเมืองให้สมบูรณ์อยู่เย็นเป็นสุขทั่วกันโดยอย่างธรรมเนียม แก้ไขใหม่ให้ดีขึ้นกว่าเก่า...” พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงห้ามการเดินชิงตำแหน่งสำคัญ (สมัยโบราณเรียกการวิ่งเต้นว่า "เดิน") เมื่อตำแหน่งเจ้าเมืองต่าง ๆ ว่างลง บุคคลที่ปรารถนาตำแหน่งเจ้าเมืองจะนำเงินมาให้เจ้าจอมหรือขุนนางข้าราชการผู้ใหญ่ เพื่อให้คอยกราบทูลแนะนำพระองค์ พระองค์จึงทรงประกาศห้ามมิให้เดินเป็นเจ้าเมือง ความว่า “ ผู้ที่มีบรรดาศักดิ์ใหญ่ ในกรุงเทพฯ อยู่ก่อนแล้ว ไปเป็นผู้สำเร็จราชการเมือง ดังนั้นยกไว้แต่ผู้น้อย ๆ มิใช่ผู้มีบรรดาศักดิ์ใหญ่ในกรุงเทพฯ ถ้าขึ้นไปเป็นพระยานครสวรรค์ เห็นขนบราชการในเมืองนั้น จะได้ถ้วนถี่ดีไปกว่าพระยอดเมืองขวาง ซึ่งทำราชการอยู่ในเมืองนั้นนาน ดังนี้จะหมายเชื่อว่าเป็นดีกว่าไม่ได้ เพราะใครตะกุยตะกายขึ้น ก็คงเดินเหินเสียสินบนสี่สิบห้าสิบชั่งขึ้นไป เงินสินบนนั้นจะเอามาจากไหน ที่มีของตัวก็จะลงทุนของตัวมาเสียสินบน ถ้าไม่มีก็คงจะกู้ยืมเขามาเสียสินบน ต้องเสียดอกเบี้ยไปพลางต้นทุนแลดอกเบี้ยนั้นจะเอาที่ไหน ก็คงจะไปรีดเอาที่ไพร่บ้านพลเมืองแลลูกค้าวานิช ดิบ ๆ สุก ๆ ไปต่าง ๆ ทำให้ราษฎรได้รับความเดือนร้อนยิ่งไปกว่าปรกติเป็นแน่ จึงเห็นเป็นแท้อยู่แล้ว ว่าผู้ใดเดินเหินจะไปเป็นสำเร็จราชการหัวเมือง คนนั้นสำหรับเกี่ยวกับปีศาจที่เรียกว่า ห่า ผู้ใดรับสินบนเดินเหิน ช่วยแก้ไขให้คนเช่นนั้น จะได้ไปเป็นผู้สำเร็จราชการหัวเมือง จะได้บาปกรรมมากนัก เหมือนกับเอาห่าไปปล่อยในบ้านในเมือง เป็นที่อยู่ของมนุษย์ ขอเสียเถิดอย่าเอาเลย ” (พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว อ้างถึงใน วิบูล วิจิตรวาทการ 2544 : 190) หน้า 10 จากทั้งหมด 17 หน้า 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17