7. หอศาสตราคม ตั้งอยู่ข้างทิศอิสาน แห่งพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย สร้างเป็นที่พระสงฆ์ฝ่ายรามัญนิกายทำพิธีเสกน้ำพระพุทธมนต์

8. หอแก้ว เป็นที่ไว้เทวรูป เหมือนอย่างศาลพระภูมิ และเป็นที่โหรมาทำการอยู่ที่โรงแสงเก่า ข้างพระที่นั่งภาณุมาศจำรูญทิศตะวันออกเฉียงใต้ สร้างในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ

9. พระที่นั่งมหิศรปราสาท
ตั้งอยู่หลังพระพุทธมณเฑียร ที่แนวกั้นเขตระหว่างสวนศิวาลัย กับเขตพระราชฐานชั้นใน สร้างเพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระบรมชนกนาถ โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้อัญเชิญพระบรมอัฐิสมเด็จพระบรมชนกนาถมาประดิษฐานไว้

10. ตำหนักแพท่าราชวรดิฐ ที่บริเวณพื้นที่ว่าง ทางตะวันตกนอกกำแพงพระบรมมหาราชวังด้านติดริมลำน้ำเจ้าพระยา เดิมเป็นพระตำหนักน้ำปักเสาลงในน้ำ ทอดกระดานเหมือนเรือนแพ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้รื้อลง แล้วลงเขื่อน ถมที่เสมอระดับพื้นดินสร้างพระที่นั่งขึ้นหมู่หนึ่ง พระที่นั่งองค์กลางเป็นพลับพลาสูงพระราชทานนามว่า “พระที่นั่งชลังคพิมาน” ด้านตะวันออกของ พระที่นั่งองค์นี้สร้างพลับพลา “พระที่นั่งทิพยสถานเทพยสถิตย์” ทางด้านเหนือสร้างท้องพระโรงฝ่ายหน้า พระราชทานนามว่า “พระที่นั่งราชกิจวินิจฉัย” ทางด้านใต้สร้างเป็นที่ปีกฝ่ายใน “พระที่นั่งอนงค์ในสราญรมย์”
ตรงหน้าพระที่นั่งชลังคพิมาน ก่อเขื่อนเป็นที่สรง ก่อกำแพงเป็นบริเวณทั้ง 3 ด้าน มีป้อมริมน้ำปลายแนวกำแพง 2 ป้อม ด้านเหนือพระราชทาน นามว่า “ป้อมพรหมอำนวยศิลป์” ด้านใต้พระ ราชทานนามว่า “อินทร์อำนวยศร”
ครั้นถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระที่นั่งส่วนใหญ่ชำรุด จึงโปรดให้รักษาไว้แต่พระที่นั่งราชกิจวินิจฉัย นอกนั้นให้รื้อปรับที่ทำสนามเพื่อขยายเขื่อนออกไปข้างหน้า เป็นท่าเสด็จลงเรือพระราชทานนามว่า “ท่าราชวรดิฐ”

11. ประตูพระบรมมหาราชวัง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ ให้แก้ไขประตูพระบรมมหาราชวังชั้นนอก โดยทำเป็นยอดประตูปรางค์ และเพิ่มบานประตูเป็น 2 ชั้น แต่เมื่อสิ้นรัชกาลนั้นยังแก้ไขไม่ครบทุกประตู
ประตูพระราชวังชั้นนอก เมื่อแรกสร้างในสมัยรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทำด้วยเครื่องไม้ ยอดทรงมณฑป ถึงรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว สร้างเป็นเครื่องก่ออิฐถือปูน ทำเป็นซุ้มฝรั่งตามแบบประตูชั้นนอก ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แก้เป็นยอดปรางค์ ส่วนประตูท้ายวังทางทิศใต้ ด้านวัดพระเชตุพนฯ นั้นปรากฏว่าเปลี่ยนเป็นประตูคฤหแบบหอรบ

หน้า 5 จากทั้งหมด 26 หน้า
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26