พ.ศ. 2406 ประเทศไทยค้าขายกับต่างประเทศได้ทองคำเข้ามามาก จึงมีพระราชดำริให้ผลิตเหรียญทองคำ มีตราทำนองเดียวกับเงินเหรียญขึ้น เพื่อใช้เป็นเครื่องแลก 3 ขนาด คือ ขนาดใหญ่ เรียกว่า ทศ หรือ ทุกกังส์ ราคาเหรียญละ 8 บาท (เทียบเท่าราคาทองปอนด์สเตอร์ลิงก์ของอังกฤษในสมัยนั้น) ขนาดกลาง เรียกว่า พิศ หรือ เอกกังส์ ราคาเหรียญละ 4 บาท และขนาดเล็ก เรียกว่า พัดดึงส์ หรือ จีนกังส์ ราคาเหรียญละ 10 สลึง (เท่ากับตำลึงจีน) ตามที่ทรงประกาศไว้ในประกาศพิกัดราคาทองแปทศพิศพัดดึงส์
... มีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งให้เจ้าพนักงานโรงจักร ซึ่งเปนที่ทำเงินเหรียญแลเบี้ยอัฐเบี้ยโสฬสนั้น คิดนำทองเหรียญทองแปด้วยทองคำเนื้อแปดเศษสอง คือทองใบยี่ห้ออันเสงเปน 3 ขนาด ขนาดใหญ่ตีราคาแปละ 8 บาท ขนาดกลางตีราคาแปละ 4 บาท ขนาดน้อยตีราคาแปละ 10 สลึง ขนาดใหญ่ ขนาดกลางนั้นเทียบตามอย่างทองเหรียญอังกฤษ คือเหรียญใหญ่ของอังกฤษที่เรียกว่า ทองปอนด์ หรืออีกชื่อหนึ่งว่า สเตอร์ลิงก์ หรืออีกชื่อหนึ่งเรียกว่า สอเวอร์เรนด์และเหรียญขนาดย่อมเรียกว่าทองฮาฟปอนด์ หรืออีกชื่อหนึ่งว่า เสมิสเตอร์ลิงก์ หรืออีกชื่อหนึ่งว่าฮาฟสอเวอร์เรนด์ ... |