พ.ศ. 2401 - ทำสัญญากับประเทศเดนมาร์ก และแอนซิเอติก
พ.ศ. 2402 - ทำสัญญากับประเทศโปรตุเกส
พ.ศ. 2403 - ทำสัญญากับประเทศฮอลันดา (ประเทศเนเธอร์แลนด์)
พ.ศ. 2404 - ราชทูตไทยไปเจริญสัมพันธไมตรี กับพระเจ้านโปเลียนที่ 3 แห่งประเทศฝรั่งเศส
- ทำสัญญากับประเทศเยอรมนี
- ทูตรัสเซียเข้ามาทำหนังสือสัญญาทางพระราชไมตรี
พ.ศ. 2405 - เจ้าเมืองเบตาเวียเข้ามาเปลี่ยนหนังสือสัญญาฮอลันดา
- ทูตเยอรมนีเข้ามาทำสัญญา
- สวีเดน นอรเว ส่งผู้แทนมาทำหนังสือสัญญา
พ.ศ. 2406 - พระเจ้ากรุงฝรั่งเศสถวายเครื่องราชอิสริยยศ
พ.ศ. 2410 - ทูตโปรตุเกสเจริญสัมพันธไมตรี
- เบลเยี่ยมส่งผู้แทนมาทำหนังสือสัญญา
พ.ศ. 2411 - ทำสัญญากับประเทศสวีเดน นอรเว เบลเยี่ยม และ อิตาลี
การปรับประเทศให้ทันสมัยแบบตะวันตก ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมประเพณี ราชประเพณี ดังต่อไปนี้
ธรรมเนียมจับมืออย่างชาติตะวันตก พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเริ่มใช้ธรรมเนียมฝรั่ง โดยพระราชทานพระหัตถ์ให้แก่ผู้มาเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทจับเป็นครั้งแรก เมื่อปี พ.ศ. 2409 และครั้งนั้นได้พระราชทานพระหัตถ์ให้เจ้ากาวิโลรส เจ้าประเทศราชแห่งพระนครเชียงใหม่จับเป็นคนแรก และพระราชทานพระราชวโรกาสแก่ผู้อื่นจับพระหัตถ์เป็นลำดับไป ถือเป็นขนบธรรมเนียมสืบเนื่องใช้มาจนทุกวันนี้
ในการติดต่อกับต่างประเทศ ทรงมีพระราชหัตถเลขาสั่งราชการด้วยพระองค์เองกับชาวต่างประเทศ และข้าราชการไทยที่ไปปฏิบัติหน้าที่ในต่างแดนหรือหัวเมือง |