ส่วนทางใต้ลงไปจนถึงเมืองชุมพร พระปลัด ( หนู ) ซึ่งรักษาการแทน เจ้าเมืองนครศรีธรรมราช ประกาศตั้งตัวเป็นอิสระ และเป็น หัวหน้าชุมนุมเจ้า นครศรีธรรมราช อีก ชุมนุมหนึ่ง หลังจากที่ สมเด็จพระเจ้าตากสินได้ตั้งราชธานีใหม่ที่กรุงธนบุรีแล้ว พระองค์ทรงเริ่ม ต้น รวม ราช อาณาจักร โดยการสลายอำนาจของหัวหน้าชุมนุมต่างๆ แต่เนื่องจากยังไม่สามารถมีชัยเหนือชุมนุมพิษณุโลกได้ สมเด็จ พระเจ้าตากทรงตัดสินพระทัยที่จะสลายชุมนุมที่มีกำลังอ่อนแอก่อน ทรงมีชัยชนะเหนือชุมนุมกรมหมื่นเทพพิพิธที่พิมายในปี ค . ศ .1768 (พ.ศ.2311) ส่วนพระปลัด หัวหน้า ชุมนุมเจ้านครศรีธรรมราชนั้น เจ้าเมืองปัตตานีได้จับตัวส่งมาถวายสมเด็จพระเจ้าตากสิน ๆ ทรงอภัยโทษและโปรดเกล้าฯ ให้เข้ามารับราชการ ณ กรุงธนบุรี และโปรดให้เจ้านราสุริย วงศ์ซึ่งเป็นพระนัดดาของพระองค์ลงไปครองเมืองนครศรีธรรมราชแทน พระปลัด ชุมนุมสุดท้าย นั้น ปกครองโดยเจ้าพระฝาง ( สวางคบุรี ) เป็นชุมนุมที่มีกำลังกล้าแข็งมาก เนื่องจาก เจ้าพระฝางได้ชุมนุมพิษณุโลกเข้ามา รวมไว้ ในอำนาจ ด้วย เพราะเจ้าพิษ ณุ โลกถึงแก่พิลาลัย สมเด็จพระเจ้าตากสินทรงยกทัพไปตีชุมนุมเจ้าพระฝางและประสบชัยชนะ แต่ไม่สามารถจับตัวเจ้าพระฝางได้ เพราะเจ้าพระฝางหลบหนีไป และต่อมาได้หายสาปสูญ การที่สมเด็จพระเจ้าตากสินทรงมีชัยชนะเหนือหัวหน้าชุมนุมต่างๆ นั้น เพราะพระองค์ทรงเป็นนักรบ ที่ปรีชาสามารถ ทรงมีความเป็นผู้นำ ทรงเป็นตัวอย่างของความกล้าหาญ และทรงมีความสามารถในการควบคุม กองทัพให้อยู่ในระเบียบวินัย ทุกครั้งที่ออกรบพระองค์จะทรงนำ หน้า ทหารเข้า ต่อสู้ ประจัญบาน ซึ่งเป็นพลังใจให้ทหารทุกคนในกองทัพของพระองค์ให ้ เกิดความกล้าหาญ ไม่กลัวตาย และในกลุ่มทหารหาญเหล่านี้มี ทหารเอก 2 ท่าน ที่ร่วมรบเคียงข้างพระองค์ท่านในการสู้รบ เพื่อเอกราชของราชอาณาจักร และในการกำจัดอำนาจของหัวหน้าชุมนุมต่างๆ จนสามารถรวบรวมอาณาจักร ได้เป็นปึกแผ่น ซึ่งบุคคลทั้งสองนี้จะมีบทบาทที่สำคัญต่อไปในประวัติศาสตร์ไทย ทหารเอก 2 ท่านนี้เป็นบุตรของพระอักษรสุนทรเสมียนตรา บุตรคน พี่ ชื่อ ทองด้วง ( หรือด้วง ) ส่วนบุตรคนน้องชื่อ บุญมา ( อายุอ่อนกว่าท่านทองด้วง 6 ปี ) ซึ่งท่านบุญมานี้คุมอำนาจรองจากผู้เป็นพี่ ก่อนที่พม่าจะยกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยา แตก ท่านบุญมามีตำแหน่งเป็นนายสุดจินดา รับราชการอยู่ ณ กรุงศรีอยุธยา ครั้นกรุงศรีอยุธยาแตกท่านบุญมา ได้หลบหนีพม่าออกจากกรุงศรีอยุธยา ( ขณะนั้นท่านทองด้วงยังรับราชการอยู่ที่ ราชบุรี ) เมื่อนายสุดจินดาทราบว่า เจ้าตาก กำลังรวบรวมกองทัพอยู่ที่เมืองจันทบุรี จึงเดินทางพร้อมกับพวกพ้องไปสมทบเข้าร่วมในกองทัพด้วย ทำให้ เจ้าตาก มีกำลังพลเพิ่มมากขึ้น เจ้าตาก ทรงรู้จักกับนายสุดจินดามาก่อน จึงทรงยินดีมาก และทรงแต่งตั้งนายสุดจินดาเ ป็ นพระมหามนตรี เมื่อสมเด็จพระเจ้าตากสินปราบดาภิเษกแล้ว พระมหามนตรีได้นำหลวงยกกระบัตรพี่ชายมาเฝ้าถวายตัวอีกคนหนึ่ง สมเด็จพระเจ้าตากสินทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้หลวงยกกระบัตรมีตำแหน่งเป็น พระราชวรินทร์ ทั้งพระมหามนตรี และพระราชวรินทร์ มี ความดีความชอบในราชการสงครามอย่างยิ่ง จึงได้เลื่อนตำแหน่งอย่างรวดเร็ว พระราชวรินทร์ได้รับตำแหน่ง เจ้าพระยาจักรี และพระมหามนตรีได้เลื่อนตำแหน่งเป็น เจ้าพระยาสุรสีห์