6. ชุมนุมเจ้าตาก นับเป็นชุมนุมที่เล็กที่สุด โดยมีสมัครพรรคพวกชั้นเดิมเพียง 500 คน เจ้าตากก่อตั้งชุมนุมขึ้นด้วยความรักชาติอย่างแรงกล้า หวังที่จะกอบกู้เอกราชให้แก่ชาติไทย ขณะนั้นเจ้าตากได้ตั้งตนเป็นใหญ่ที่ เมืองจันทบุรี มีอำนาจปกครองตั้งแต่แดนต่อแดนเขมรเข้ามา ตลอดจนหัวเมืองชายทะเลฝั่งตะวันออกทั้งหมดในอ่าวไทย ( ดูรายละเอียดในบทที่ 6 ) ( http://board.dserver.org/n/natshen/00000133.html , 21/11/45) ซึ่งขณะนั้นเจ้าตากตั้งฐานทัพอยู่ที่เมืองจันทบุรี ซึ่งดูว่ามีกำลังเข้มแข็งที่สุด ทั้งมียุทธศาสตร์ในการรบต่อสู้พม่า เหนือกว่ากลุ่มอื่นๆ นอกจากนี้ พระองค์ยังทรงมีพระลักษณะเป็นผู้นำที่ดี ทรงเป็นนักรบที่สามารถ และเอาพระองค์ออกหน้าในการรบทุกครั้ง ทำให้ผู้ใต้บังคับบัญชาเกิดความเคารพนับถือ เกรงกลัว และจงรักภักดี ประกอบกับพระองค์และทหารต้องทำการรบอยู่ตลอดเวลา ทำให้ทหารชำนาญการรบและมียุทธวินัยอันดี อีกทั้งทรงมีมิตรสหายรุ่นเดียวกันที่เป็นกำลังสำคัญในการรบพุ่งหลายคน ที่เรียกกันว่า ทหารเสือพระเจ้าตาก (มูลนิธิอนุรักษ์โบราณสถานในพระราชวังเดิม, 2543 : 51-55) (ดูรายละเอียดในบทที่ 19) โดยสรุปสมเด็จพระเจ้าตากสินฯ ได้ปราบปรามชุมนุมพม่า คือกลุ่มสุกี้พระนายกอง และนายทองอิน เป็นลำดับแรกหลังจากกรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่า และถือว่าเป็นการประกาศอิสระภาพจากพม่าเมื่อสามารถตีค่ายโพธิ์สามต้นแตก ส่วนชุมนุมที่เหลือ 4 ชุมนุมนั้น สมเด็จพระเจ้าตากสินทรงปราบปรามได้สำเร็จหลังจากที่ปราบดาภิเษกเป็นพระมหากษัตริย์ครองกรุงธนบุรีแล้ว ทรงใช้เวลารวบรวมอาณาเขตอยู่ 3 ปีตั้งแต่ พ.ศ.2311-2313 จึงได้อาณาเขตกลับคืนมา รวมเป็นพระราชอาณาจักรเดียวกันดังเดิม (ดูรายละเอียดในบทที่ 10)