หมายเหตุ

พระตำหนักคำหยาด อ่างทอง
(ภาพจากสารานุกรมวัฒนธรรมไทย
ภาคกลาง เล่ม 3)
หลังจากที่พระเจ้าอุทุมพร ( กรมขุนพรพินิต หรือขุนหลวงหาวัด ) สละราชสมบัติให้แก่ สมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์แล้ว ทรงออกผนวชบางคราได้เสด็จมาประทับจำพรรษาที่พระตำหนักคำหยาด ที่พระองค์ทรงสร้างขึ้น ซึ่งตั้งอยู่ในบริเวณวัดโพธิ์ทอง ตำบลคำหยาด อำเภอโพธิ์ทอง จังหวัดอ่างทอง ด้วยเพราะสมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์ทรงแสดงความรังเกียจ พระเจ้าอุทุมพรจึงทรงปลีกพระองค์ออกมาอยู่ให้ไกลจากพระนคร ครั้นมีศึกพม่ามาประชิดพระนคร พระองค์ได้ทรงลาผนวชมาช่วยบัญชาการศึก ครั้นเสร็จศึกก็ออกผนวชอีก โดยได้ประทับอยู่ชั่วระยะเวลาหนึ่งก็เสด็จกลับมาประทับที่ วัดประดู่ทรงธรรม นอกกำแพงพระนคร

พระตำหนักคำหยาด (จำลอง) ณ เมืองโบราณ จ.สมุทรปราการ
(เอื้อเฟื้อภาพโดย เมืองโบราณ)
พระตำหนักคำหยาดนี้เข้าใจว่า เดิมคงจะอยู่ในบริเวณวัดโพธิ์ทอง ซึ่งยังไม่ร้าง ...แต่ต่อมาคงจะร้างไปในคราวกรุงแตก พระตำหนักก่อด้วยอิฐถือปูน ยกพื้นสูง รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ากว้าง 10 เมตร ยาว 20 เมตร มีใต้ถุนและเจาะช่องใต้ถุนทำเป็นคูหา หน้าต่างภายในตึกเป็นแบบโค้งยอดแหลม ภายในตึกโปร่งปูพื้นด้วยกระดาน ฐานของตำหนักอ่อนโค้งแบบท้องสำเภา มี 5 ห้อง มีมุขหน้า มุขหลัง มีห้องพระ เครื่องบนพังทลาย เชื่อกันว่าอยู่ในราวศตวรรษที่ 23 ตามคติการก่อสร้างสมัยนั้น ที่นิยมสืบเนื่องมาตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พระตำหนักมีมุขย่อกระเปาะด้านหน้าทางทิศตะวันออก เครื่องบนไม่เหลือให้เห็น คงปรากฏเพียงผนังตึก ซึ่งเป็นอาคารขนาดกระทัดรัด (นำเที่ยวเมืองโบราณ : สำหรับนักเรียน, 2546 : 20)