ไม้ราชพฤกษ์เหมาะกับการปลูกเรือนในปีชวด จะทำให้ฐานะความเป็นอยู่ดีขึ้น ไม้ราชพฤกษ์หมายถึงความเป็นใหญ่และมีอำนาจ เป็นราชาแห่งพฤกษ์ ดอกราชพฤกษ์จะใช้ในการไหว้ครูละครหลวง คนโบราณแนะนำว่าถ้าจะปลูกต้นราชพฤกษ์ใกล้ที่อยู่อาศัยให้ปลูกทางด้านหรดี หรือทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ จะมีมงคลเป็นอย่างยิ่ง

ไม้ราชพฤกษ์ มีชื่อภาษาละตินว่า Cassia fistula Linn อยู่ในสกุล Caesalpiniaceae ในไทยนั้นมีเรียกกันหลายชื่อ ได้แก่ ชัยพฤกษ์ (ไทย) คูณ หรือลมแล้ง (พายัพ) กลักเกลือกเคย (ปัตตานี) กุเพยะ (กะเหรี่ยงกาญจนบุรี) ปือยู ปูโย เปอโซ แมะหล่ายู (กะเหรี่ยงแม่ฮ่องสอน)

ไม้ราชพฤกษ์เป็นไม้ที่ขึ้นอยู่ตามธรรมชาติทั่วประเทศอินเดีย อินโดนีเซีย และนำไปปลูกในหลายประเทศเช่น เนปาล ฟิลิปปินส์ มีการเรียกออกไปแตกต่างกัน เช่น โซนาลิ (เบงกอล) โซนาลุ (เนปาล) มีชื่อทั่วไปว่า Indian Laburnum, Golden Shower, Purging Cassia และ Pudding Pipe Tree

ราชพฤกษ์เป็นไม้ผลัดใบที่ขึ้นอยู่ในป่าเบญจพรรณแล้ง เมื่อต้นอายุน้อยจะมีเปลือกสีเทาอมเขียว แต่เมื่ออายุมาขึ้นจะมีสีน้ำตาลปนแดง ใบประกอบมี 4-6 คู่ ดอกออกเป็นช่อ มีสีเหลืองสด โดยจะออกในหน้าร้อน จึงนิยมปลูกราชพฤกษ์เป็นไม้ประดับทั่วไป ผลเป็นฝักยาวและกลม ใบราชพฤกษ์ใช้เลี้ยงสัตว์ในอินเดีย

เนื้อไม้มีสีน้ำตาลแกมเหลือง เสี้ยนสั้น ทำให้ไสกบตกแต่งยาก เนื้อไม้แข็ง มีความทนทาน
เนื้อในฝักรับประทานได้ ใช้เป็นยาระบาย นิยมใช้ในกลุ่มประเทศอาหรับและประเทศจีน
เนื้อในฝักใช้ได้ผลดีในช่วงสตรีมีครรภ์ แต่ควรระวังส่วนนอกของผลที่อาจทำให้ผู้หญิงแท้งได้ ความจริงแล้วผลใช้ทำยาได้ 16 ชนิด ส่วนเยื่อภายในทำได้ 15 ชนิด รากใช้รักษาโรคจับไข้ โรคหัวใจ ใบใช้ไล่พยาธิตัวกลม บางทีก็ใช้ใบเป็นยารักษาช้าง เมล็ดเป็นยาทำให้อาเจียน

คนไทยนิยมเอาไม้ราชพฤกษ์มาทำเสา เสาสะพาน สากตำข้าว ล้อเกวียน คานเกวียน คันไถ เครื่องกลึง ด้ามเครื่องมือ ทำกลองโทน กลองรำมะนา คนไทยบางกลุ่มเอายางฝาดมากินแทนหมาก มีปริมาณน้ำฝาดชนิด pyrogallol จากไม้และจากเปลือกไม้สูงประมาณ 10-12 เปอร์เซ็นต์ เปลือกจึงใช้ฟอกหนังได้ดี ที่อินเดียใช้ทำเฟอร์นิเจอร์ ไม้แกะสลัก ไม้กระดาน จึงนับได้ว่าราชพฤกษ์นั้นเป็นไม้ที่ให้คุณประโยชน์แก่ผู้ปลูกเป็นอย่างมาก