บริเวณป้อมสองฟากแม่น้ำเจ้าพระยา ตรงปากคลองบางกอกใหญ่ ที่เมืองบางกอกในสมัยอยุธยา
(ภาพจากหนังสือ เวียงวังฝั่งธนฯ ชุมชนชาวสยาม) |
หมายเหตุ : ตรงที่ปัจจุบันเรียก คลองบ้านขมิ้น อยู่ฝั่งธนบุรี แต่เดิมเป็นซาก คลองคูเมืองฝั่งตะวันตก ที่ยังเหลืออยู่สมัยก่อน เป็นคลองคูเมืองธนบุรี เชื่อม ระหว่าง คลองบางกอกน้อย กับ คลองบางกอกใหญ่ ทุกวันนี้มีถนนอรุณอมรินทร์เลียบตามแนวคลองคูเมือง มีอาคารร้านค้าตึกแถวรุกล้ำทำให้รกร้าง และเน่าเหม็นหมดความเป็นคลองคูเมืองที่ ป้องกันอริราชศัตรู
ส่วน ป้อมวิไชเยนทร์ นั้นอยู่ท้ายพระราชวัง ต่อมาสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีโปรดฯ ให้เปลี่ยนชื่อเป็น ป้อมวิไชยประสิทธิ์ (สาระน่ารู้กรุงธนบุรี, 2543 : 88)
ส่วน คลองคูเมืองฝั่งตะวันออก ของกรุงธนบุรีอยู่ฝั่งพระนครขุดในสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี เชื่อมแม่น้ำเจ้าพระยาตั้งแต่สะพานปิ่นเกล้าถึงปากคลองตลาด เคยเรียกกันทั่วไปว่า คลองหลอด มีซากอิฐเป็นฐานรากกำแพงเมืองเหลืออยู่ริมคลอง มีร่มไม้ใบบังสดชื่นรื่นรมย์ที่สุด แต่คลองคูเมืองด้านตะวันออกนั้นถูกถนน และสะพานขึ้นคล่อมไปเสียส่วนหนึ่ง (สุจิตต์ วงษ์เทศ, 2545 : 60)
คลองคูเมืองด้านตะวันออกนี้ต่อมาได้รับการขนานนามว่า คลองคูเมืองเดิม เนื่องในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี พ.ศ.2525 (ศันสนีย์ วีระศิลป์ชัย, 2538 : 38-39) |
