5. ในส่วน ราษฎร นั้น ทรง ปกครองดุจพ่อปกครองลูก โปรดที่จะเรียกพระองค์ว่า " พ่อ " กับทหารและราษฎร ในสมัยนั้นกฎหมายว่าด้วยการจุกช่องล้อมวงยังไม่ได้ตราขึ้น ทรงอนุญาตให้

ราษฎรได้เฝ้าตามสายทางโดยไม่มีพนักงานตำรวจแม่นปืนคอยยิงราษฎร ซึ่งแม้แต่ชาวต่างประเทศก็ยังชื่นชมในพระราชอัธยาศัยนี้ เช่น เมอซิเออร์เลอบองได้บรรยายไว้ในจดหมายถึงผู้อำนวยการคณะต่างประเทศว่า " บรรดาคนทั้งหลายเรียกพระเจ้าตากว่าพระเจ้าแผ่นดิน แต่พระเจ้าตากเองว่าเป็นแต่เพียงผู้รักษากรุงเท่านั้น พระเจ้าตากหาได้ทรงประพฤติเหมือนอย่างพระเจ้าแผ่นดินก่อนๆ ไม่ และในธรรมเนียมของพระเจ้าแผ่นดินฝ่ายทิศตะวันออก ที่ไม่เสด็จออกให้ราษฎรเห็นพระองค์ ด้วยกลัวจะเสื่อมเสียพระเกียรติยศนั้น พระเจ้าตากไม่ทรงเห็นชอบด้วยเลย พระเจ้าตากทรงพระปรีชาสามารถยิ่งกว่าคนธรรมดา เพราะฉะนั้นจึงไม่ทรงเกรงว่า ถ้าเสด็จออกให้ราษฎรพลเมืองเห็นพระองค์และถ้าจะทรงมีรับสั่งด้วยแล้ว จะทำให้เสียพระราชอำนาจลงอย่างใด เพราะพระองค์มีพระประสงค์จะทอดพระเนตรการทั้งปวงด้วยพระเนตรของพระองค์เอง และจะทรงฟังการทั้งหลายด้วยพระกรรณของพระองค์เองทั้งสิ้น ( กรมศิลปากร ประชุมพงศาวดารภาคที่ 39 : 63-64 เรียบเรียงในหนังสือสมเด็จพระเจ้าตากสินจอมบดินทร์มหาราช , สนั่น ศิลากรณ์, 2531 : 19)