ลายแทงบนผ้าประเจียดของสมเด็จพระเจ้าตากสินกับการจัดทัพแบบจตุรงคเสนา
(ภาพจากวารสารศิลปวัฒนธรรม)

คำว่า “ จตุรงคเสนา ” นี้ เป็นคำศัพท์ในภาษสันสกฤต (จตุร+องค+เสนา) แปลว่า “ เสนามีองค์สี่ ” ซึ่งหมายถึงเสนาประจำเท้าช้างทั้ง 4 เท้า เพื่อป้องกันภัยให้แก่ “ ช้างศึก ” ของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หรือพระมหาอุปราช ที่กำลังกระทำยุทธหัตถีกันอยู่ แล้วต่อมาทางราชสำนักกรุงศรีอยุธยา จึงได้นำเอา “ เสนามีองค์สี่ ” นี้มาตั้งเป็นนามฐานันดรศักดิ์ของทหารคนสนิทแห่งสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งมีราชทินนามบรรดาศักดิ์ต่างๆ กัน ตามลำดับของฐานันดรที่มีอยู่ 4 ลำดับชั้นด้วยกันดังนี้คือ