ลายแทงบนผ้าประเจียด
ของสมเด็จพระเจ้าตากสิน
(ภาพจากวารสารศิลปวัฒนธรรม) |
สิ่งที่น่าสนใจต่อไปก็คือว่า อักขระเลขยันต์และสัญลักษณ์ต่างๆ ที่เขียนลงบนผ้าประเจียดที่สมเด็จพระเจ้าตากสินทรงนำมาแจกจ่าย ให้แก่บรรดาแม่ทัพนายกองตลอดจนหัวหมู่ พร้อมกับการประพรมน้ำพระพุทธมนต์ที่ได้มาจากวัดโพธิแห่งเมืองไชยา ศูนย์อารยธรรมอันเก่าแก่ของอาณาจักรศรีวิชัยที่ไชยา ในภาคใต้ของสยาม ตั้งแต่สมัยพุทธศตวรรษที่ 13 นั้น ประกอบด้วย สัญลักษณ์ หรือ เครื่องหมายที่มีความสำคัญๆ ว่ากระไรบ้าง นั่นคือ ลายแทงบนผ้าประเจียดของสมเด็จพระเจ้าตากสิน ผืนนี้คือลายแทงที่แจ้งให้ทราบถึงลักษณะการจัดทัพหลวง ที่มีสมเด็จพระเจ้าตากสินเป็นผู้บัญชาการทหารสูงสุด การจัด ทัพหลวง แบบนี้ โดยปกติจะมีกองทัพนำหน้าที่เรียกว่า ทัพหน้า ซึ่งมีแม่ทัพเป็นของตนเอง และมีกองทัพตามหลังอีกทัพหนึ่งที่เรียกว่า ทัพหลัง ซึ่งก็มีแม่ทัพเป็นของเป็นของตนเองเช่นเดียวกัน
การจัด กองทัพหลวง ตามภาพลายแทงบนผ้าประเจียดผืนนี้ เมื่อพิจารณาดูโดยละเอียดถึงสัญลักษณ์หรือเครื่องหมายต่างๆ ที่ประกอบกันขึ้นเป็นลวดลายของผ้าประเจียดแล้ว ก็จะบอกได้เลยว่าเป็นการจัดทัพแบบ จตุรงคเสนา อันเป็นการจัดทัพหลวงตามแบบที่นิยมกันอยู่ ในรัชสมัยของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช (พ.ศ.2133-2143) นักรบบนหลังช้างที่ยิ่งใหญ่ของกรุงศรีอยุธยา |
