10.2 ในการป้องกันพระราชอาณาจักร สมเด็จพระเจ้าตากสินฯ ทรงมีพระราชกิจอะไรบ้าง ?

การป้องกันพระราชอาณาจักร อันได้แก่การทำศึกสงครามกับพม่า และการกำจัดอิทธิพลของพม่าให้หมดไปจากลานนาไทย

10.2.1 การสงครามกับพม่า ภายหลังการกอบกู้กรุงศรีอยุธยา พระราชกิจที่สำคัญลำดับแรกและเป็นปัญหาที่สำคัญที่สุดของสมเด็จพระเจ้าตากสินฯ คือการป้องกันพระราชอาณาจักรให้พ้นจากการคุกคามของพม่า หลังจากได้รับชัยชนะในการรบกับพม่าที่ค่ายโพธิ์สามต้น ในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ.2310 แล้ว ไทยได้รบกับพม่าในสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชอีกถึง 9 ครั้ง ดังรายละเอียดต่อไปนี้

สงครามครั้งที่ 1
คราวรบพม่าที่บางกุ้ง
ปีกุน พ . .2310

เมื่อเจ้าตากตีกรุงศรีอยุธยาคืนจากข้าศึก ( ในการตีค่ายโพธิ์สามต้นแตกและสุกี้พระนายกองเสียชีวิตในการรบครั้งนั้น ) กิตติศัพท์ทราบไปถึงไหน เกียรติยศของเจ้าตากก็แพร่หลายออกไป ว่าเป็นผู้สามารถกู้แผ่นดินไทยให้พ้นพม่าได้ เจ้าตากลงมาตั้งอยู่ที่เมืองธนบุรี จึงทำพิธีปราบดาภิเษกในปีกุน พ.ศ.2310 หัวเมืองใหญ่น้อยพากันยินดี มีผู้คนมาอ่อนน้อมยอมเป็นข้าเจ้าตากเป็นอันมาก ถึงพวกชาวต่างประเทศที่มาค้าขายคือพวกจีนเป็นต้น เห็นว่าเจ้าตากได้เป็นใหญ่ในแผ่นดิน ก็นับถือว่าเป็นพระเจ้าแผ่นดินไทย

เมื่อเจ้าตากทำพิธีปราบดาภิเษก และประกาศพระเกียรติยศเป็นเจ้ากรุงศรีอยุธยามหากษัตริย์แบบโบราณราชประเพณีอย่างแต่ก่อน แล้วปูนบำเหน็จนายทัพนายกองที่มีความชอบ ครั้งนั้นนาย สุดจินดาได้เป็นที่พระมหามนตรีเจ้ากรมตำรวจ แล้วไปชวนหลวงยกกระบัตร เมืองราชบุรีผู้เป็นพี่ ( คือพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชแห่งราชวงศ์จักรี ) เข้ามารับราชการ ก็ได้เป็นที่พระราชวรินทร์ เจ้ากรมตำรวจด้วย)