ทรงได้รับข่าวจากเจ้าพระยาจักรี ว่าพระยาจ่าบ้านกับพระยากาวิละพาพวกเมืองเชียงใหม่ นครลำปางมาเข้ากับไทย ทรงพระราชดำริเห็นว่าการสงครามทางเมืองเชียงใหม่ฝ่ายเรากำลังได้เปรียบ จึงมีพระราชดำรัสสั่งลงมายังกรุงธนบุรีให้พระยายมราชแขก คุมกองทัพออกไปตั้งกักด่านที่ตำบลท่าดินแดง แขวงเมืองท่าขนุน ใกล้ลำน้ำไทรโยค คอยรับครอบครัวมอญที่จะเข้ามาทางด่านพระเจดีย์สามองค์ทางหนึ่ง ให้พระยากำแหงวิชิตคุมกองทัพจำนวนพล 2,000 ตั้งอยู่ที่บ้านระแหง คอยรับครอบครัวมอญที่เข้ามาทางด่านเมืองตากอีกทางหนึ่ง ครั้นถึง ณ วันศุกร์ เดือน 1 แรม 5 ค่ำ เพลาเช้าฝนห่าใหญ่ตกลงมาเป็นมหาพิชัยฤกฺษ์ จึงสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี เสด็จทรงช้างต้นพังเทพลีลา ให้ยาตราพลทัพหลวง ดำเนินโดยสถลมารค รอนแรมไป ตามระยะทางหลายเพลา ถึงตำบลพาเมียวเหนือ เมืองนครลำปาง แล้วเสด็จดำเนินกองทัพต่อไปถึงเมืองลำพูน ณ วันอังคาร เดือน 2 ขึ้น 2 ค่ำ รับสั่งให้ทำค่ายประทับอยู่ที่นั้น ขณะนั้นกองทัพเจ้าพระยาจักรีก็ยกขึ้นไปถึงแม่น้ำใกล้เมืองเชียงใหม่ ทัพพม่ายกออกมาขุดสนามเพลาะคอยสกัดรบตามริมแม่น้ำ จะข้ามทัพไปยังมิได้ จึงให้หมื่นศรีหเทพลงมากราบทูลให้สมเด็จพระเจ้าตากสินทรงทราบ จึงมีพระราชดำรัสสั่งให้เอาปืนจ่ารงกลมทำร้านขึ้นยิงให้ทัพพม่าแตก แล้วจึงยกข้ามแม่น้ำ อันจะรั้งรออยู่เช่นนี้ไม่ได้ การศึกจะเนิ่นช้า หมื่นศรีหเทพก็กลับไปเรียนเจ้าพระยาจักรีตามรับสั่ง พอกองทัพเจ้าพระยาจักรีตีทัพพม่าแตกแล้วก็ยกข้ามน้ำไปได้ ทัพพม่าแตกหนีกลับไปเมืองเชียงใหม่ กองทัพหลวงก็เข้าตั้งอยู่ในเมืองลำพูน ส่วนกองทัพเจ้าพระยาจักรี เจ้าพระยาสุรสีห์ เจ้าพระยาสวรรคโลกก็ยกติดตามกองทัพพม่าไปล้อมเมืองเชียงใหม่ไว้ ให้ตั้งค่ายล้อมเมืองไว้ถึง 34 ค่าย ชักปีกกาถึงกันตลอดทั้งสามด้าน ยังด้านเหนืออันเป็นหน้าที่ของเจ้าพระยาสวรรคโลก ลงมือทีหลังค่ายยังไม่แล้วเสร็จ เจ้าพระยาจักรีจึงให้พระยาธิเบศร์บดีลงมากราบทูลพระกรุณาให้ทรงทราบ สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีได้ทรงทราบก็ทรงพระโสมนัส จึงพระราชทานม้าพระที่นั่งกับพระแสงปืนสั้นกระบอกหนึ่งไปให้เจ้าพระยาจักรี แล้วพระราชทานพระแสงปืนสั้นอีกสองกระบอก ไปให้เจ้าพระยาสุรสีห์กระบอกหนึ่ง ให้เจ้าพระยาสวรรคโลกกระบอกหนึ่ง เหตุการณ์ตอนนี้ทั้งทางด้านเหนือและทางใต้ติดพันกันยิ่งขึ้น พอสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีเสด็จไปถึงเมืองลำพูนไม่ช้านักก็ได้ข่าวจากเมืองตากว่า พม่ายกกองทัพตามครอบครัวมอญเข้ามาทางด่านบ้านนาเกาะดอกเหล็ก แขวงเมืองตากกองหนึ่ง ประมาณพลสัก 2,000 จึงมีพระราชดำรัสสั่งให้แบ่งพลในกองหลวง 1,800 คน ให้เจ้ารามลักษณ์พระเจ้าหลานเธอคุมยกลงมาทางบ้านจอมทอง มาต่อสู้พม่าซึ่งยกเข้ามาทางด่านบ้านนาเกาะดอกเหล็ก ครั้นต่อมาได้รับใบบอกเมืองตากว่า มอญชื่อสุวรรณเทวะกับทามุมวยคุมครอบครัวมอญเมืองเริง เข้ามาถึงเมืองตาก ให้การว่าเดิมครอบครัวมอญมาด้วยกันประมาณ 1,000 เศษ มาถึงตำบลอุวาบ พม่าตามมาทัน พวกครอบครัวมอญ