แผนที่สังเขปการล้อมพม่าที่บางแก้ว พ.ศ.2317
(ภาพจากหนังสือสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช)
ศึกบางแก้วเป็นตัวอย่างสำคัญของ ยุทธศาสตร์การรับศึกนอกพระนครหลวง ในยุคสมัยธนบุรี ซึ่งมีทั้งยุทธศาสตร์การรุก ( offensive strategy ) และยุทธศาสตร์การรับ ( defensive strategy ) ความสำคัญของศึกครั้งนี้อาจดูคล้ายไม่โดดเด่น หากยึดข้อสันนิษฐานของสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ที่ทรงให้ไว้ใน “ ไทยรบพม่า ” ว่าศึกบางแก้วนี้แท้จริงเป็นเพียงศึกติดพัน สืบเนื่องมาจากการตามจับครัวมอญ ที่หนีเข้ามาในเขตไทยของงุยอคงหวุ่น ทางพม่าโดยเฉพาะแม่ทัพใหญ่คือ

อะแซหวุ่นกี้ ไม่ได้มีความประสงค์ที่จะ “ ทำสงครามขับเคี่ยวไทย ” แต่อย่างใด ทั้งนี้เพราะยังไม่ได้รับคำสั่งจากพระเจ้ามังระ ให้ยกทัพเข้ามาตีเมืองไทย

แต่เป็นที่น่าสังเกตว่าหลักฐานทั้งทางฝ่ายไทย และพม่ายืนยันสอดคล้องต้องกันว่า ศึกครั้งนี้พม่ามีเจตจำนงแน่วแน่ที่จะทำศึกกับไทยโดยตรง การปะทะหาได้เพียงเป็นผลสืบเนื่องจากการตามจับครัวมอญไม่