อีกตอนหนึ่งเป็นพระบรมราโชวาทที่พระราชทานสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ ว่า

“... การเป็นเจ้าแผ่นดินไม่ใช่สำหรับมั่งมี ไม่ใช่สำหรับคุมเหงคนเล่นตามชอบใจ มิใช่เกลียดไว้แล้วจะได้แก้เผ็ด มิใช่เป็นผู้สำหรับจะกินสบาย นอนสบาย ถ้าจะปรารถนาเช่นนั้นแล้วมีสองทางคือบวชทางหนึ่ง เป็นเศรษฐีทางหนึ่ง เป็นเจ้าแผ่นดินสำหรับแต่เป็นคนจนและเป็นคนที่อดกลั้นต่อสุขและทุกข์ อดกลั้นต่อความรักและความชัง อันจะเกิดฉิวขึ้นมาในใจ หรือมีผู้ยุยง เป็นผู้ปราศจากความเกียจคร้าน ผลที่จะได้นั้นมีแต่ชื่อเสียงปรากฏเมื่อเวลาตาย แล้วว่าเป็นผู้รักษาวงศ์ตระกูลไว้ได้ และเป็นผู้ป้องกันความทุกข์ของราษฎร ซึ่งอยู่ในอำนาจความปกครอง ต้องหมายใจในความสองข้อนี้ เป็นหลักมากกว่าคิดถึงการเรื่องอื่น ถ้าผู้ซึ่งมิได้ทำใจได้เช่นนี้ก็ไม่แลเห็นเลยว่าจะปกครองรักษาแผ่นดินอยู่ได้ ...”

พระบรมราชาธิบายและพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่อัญเชิญมาข้างต้นนี้ ย่อมทำให้ประจักษ์ถึงน้ำพระทัยอันเต็มเปี่ยมด้วยพระมหากรุณาธิคุณ ต่อประชาชนของพระองค์ได้เป็นอย่างดี ยิ่งไปกว่านั้น เอกสารสำคัญสองฉบับนี้ ยังเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญอันแสดงให้เห็นน้ำพระทัยที่แท้จริง ของบุคคลผู้ได้ชื่อว่าเป็นพระเจ้าแผ่นดินหรือเจ้าชีวิตของคนไทยทั้งชาติ อันพระมหากรุณาธิคุณ ของพระมหากษัตราธิราชเจ้าของชาวไทยในอดีตนั้นมีอยู่มากมายต่างกรรม ต่างวาระ ต่างยุคและต่างสมัยกันออกไป แต่ก็สามารถสรุปรวมได้ว่า พระมหากษัตริย์ไทยทุกพระองค์ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ทรงไว้ซึ่งน้ำพระทัยอันเต็มเปี่ยมด้วยพระมหากรุณาธิคุณต่อประชาชนผู้อยู่ในขอบขัณฑสีมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งพระมหากรุณาธิคุณแห่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ผู้ทรงประกอบพระราชกรณียกิจน้อยใหญ่ทั้งหลายทั้งปวง อันเป็นคุณประโยชน์แก่ชาติบ้านเมืองอย่างมากมายมหาศาลนั้น เป็นสิ่งที่ตราตรึงอยู่ในความทรงจำของประชาชนชาวไทยตลอดมา อาจกล่าวได้ว่าเท่าที่สยามรัฐมีความเจริญก้าวหน้ามาจนทุกวันนี้ ก็ด้วยพระมหากรุณาธิคุณแห่งพระมหากษัตริย์ไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งพระมหากษัตริย์ทุกพระองค์แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบันนี้ได้ทรงสืบราชสันตติวงศ์ โดยตรงจากพระมหากษัตริย์ไทยในพระบรมราชจักรีวงศ์ ดังนั้น จึงไม่ใช่สิ่งที่น่าประหลาดมหัศจรรย์แต่อย่างใดที่พระองค์ได้ทรงเจริญรอยตามสมเด็จพระบุรพกษัตราธิราช ในการที่ทรงแผ่พระเมตตาบารมีคุ้มครองชาวไทยโดยทั่วหน้าให้มีสันติสุข สิ่งที่เป็นอัศจรรย์ก็คือการที่ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณต่อพสกนิกรอย่างมากมายสุดจักพร่ำพรรณนา อันเป็นสิ่งที่ยากยิ่งที่บุคคลธรรดาสามัญจะสามารถปฏิบัติได้เทียมเท่าพระองค์ ในยามบ้านเมืองร่มเย็นก็ทรงสนพระราชหฤทัยในความเป็นอยู่ของราษฎรทุกถ้วนหน้า