เมื่อวันที่ 16 มกราคม พ.ศ.2501 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้เสด็จฯ ไปทรงวางศิลาฤกษ์สถาบัน ราชประชาสมาสัย ที่บริเวณป้อมปู่เจ้าสมิงพราย อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ เสด็จฯ ไปในท่ามกลางของผู้ป่วยด้วยโรคเรื้อนซึ่งมือกุด เท้ากุด จมูกแหว่ง โรคเรื้อนที่มีอาการมากถึงขนาดมือกุด เท้ากุด ขออธิบายเพิ่มเติมว่าโรคเรื้อนสมัยนั้นเป็นกันมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือเพราะความแห้งแล้งกันดาร ไปทุกสิ่งทุกอย่างยากที่จะช่วยให้ชีวิตเป็นสุข น่าสงสารเด็กๆ โดยเฉพาะสุภาพสตรีหน้าตาดี จบจากโรงเรียนมัธยม แล้วนิ้วค่อยกุดหายไป บางคนไม่ได้รับการเยียวยาจมูกก็ยุบหายไปอีก ต่อมาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงสนับสนุนให้มีการผลิตวัคซีนบีซีจี เพื่อช่วยป้องกันวัณโรค และสามารถใช้ป้องกันโรคเรื้อนได้ด้วย จนโรคเรื้อนค่อยๆ หายไป ด้วยพระบารมีโดยแท้ เราไม่เห็นภาพในสมัยก่อนที่มีขอทานโรคเรื้อนเต็มเมือง ตั้งกันเป็นแก๊งขอทาน ตามนิ้วมือมีน้ำเหลือง แล้วก็ไปไหว้คน หรือไม่ก็ขึ้นรถไฟ ไปงานประจำปีตามที่ต่างๆ ทั่วประเทศ เดี๋ยวนี้ไม่มีให้เห็นแล้ว

อธิบดีกรมอนามัยสมัยนั้นคือ นายแพทย์สวัสดิ์ แดงสว่าง ได้กราบบังคบทูลว่าโครงการโรคเรื้อนนี้ต้องใช้เวลา 12 ปี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีพระราชกระแสรับสั่งว่าช้าไป ขอให้เร่งรัดให้เร็วกว่านี้อีกได้ไหม คุณหมอบอกว่าจะเร่งรัดให้เหลือ 8 ปีก็ได้ ถ้าหากว่าจะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสถาบันสำหรับค้นคว้าเกี่ยวกับโรคเรื้อนโดยตรง และสถานที่สำหรับอบรมเจ้าหน้าที่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงตกลง ตอนนั้นมีเงินเหลือจากทุนอานันทมหิดลอยู่ 2 แสนกว่าบาท ปรากฏว่าสร้างไปสร้างมา หมดไป 1 ล้าน 2 แสนกว่าบาท ก็พระราชทานทั้งหมด