1. พระราชกรณียกิจด้านสาธารณสุข

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เสด็จพระราชสมภพในพระราชวงศ์ที่ทรงผูกพันกับการสาธารณสุขโดยแท้ เพราะพระบรมราชชนกทรงเป็นแพทย์ และพระบรมราชชนนีทรงเป็นพยาบาล ที่สำคัญคือพระบรมราชชนกนั้นได้ทรงอุทิศพระองค์เพื่อการพัฒนาการแพทย์ของไทยจนมีความเจริญก้าวหน้า และมีรากฐานมั่นคงมาจนถึงทุกวันนี้ จนทรงได้รับพระสมัญญาว่าเป็น “ พระบิดาแห่งการแพทย์ไทย ”

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเอาพระราชหฤทัยใส่ในการแพทย์และสาธารณสุขของประเทศเป็นอย่างยิ่ง เช่นเดียวกับสมเด็จพระบรมราชชนกและสมเด็จพระบรมราชชนนี ด้วยทรงเห็นว่า “… ประชากรเป็นทรัพยากรที่สำคัญยิ่งของชาติ... ” จะเห็นได้ว่าพระราชกรณียกิจอันก่อให้เกิดโครงการต่างๆ มากมายนั้น ทรงเน้นและมุ่งมั่นอยู่ 2 ประการเสมอมาคือ “ ความผาสุกของประชาชน และความมั่นคงของประเทศชาติ ” ได้พระราชทานทุนทรัพย์ส่วนพระองค์และทรงให้ความสนับสนุนอย่างจริงจัง


หน่วยแพทย์พระราชทาน
เช่นทรงโปรดเกล้าให้จัดตั้งหน่วยแพทย์พระราชทาน ให้บริการรักษาพยาบาลประชาชนในท้องถิ่นทุรกันดาร การพระราชทานทุนศึกษาวิจัยทางการแพทย์ และในเรื่องของยารักษาโรคนั้นได้พระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์ เพื่อจัดซื้อยาและเวชภัณฑ์ในโครงการต่างๆ เป็นเงินจำนวนมหาศาล ด้วยความห่วงใยในพสกนิกร หลักฐานที่ยืนยันในความห่วงใยนี้มีปรากฏ เช่น เมื่อปี พ.ศ.2493 ได้มีพระราชดำรัสกับหลวงพยุงเวชศาสตร์ อธิบดีกรมสาธารณสุข ในคราวที่วัณโรคมีอุบัติการสูงว่า “… คุณหลวง วัณโรคสมัยนี้มียารักษากัน ได้เด็ดขาดหรือยัง ยาอะไรขาดถ้าต้องการ ฉันจะหาให้อีก ฉันอยากเห็นกิจการแพทย์ ของเมืองไทยเจริญมากๆ ... ”